Bubonic Plague Symptoms, Causes, and Prevention

Plague

प्लेगची लक्षणे रुग्णाला प्लेग बॅक्टेरियाच्या संपर्कात कसे आले यावर अवलंबून असते.

प्लेग वेगवेगळे clinicle रूप घेऊ शकतात, परंतु सर्वात सामान्य म्हणजे

1.सेप्टिसेमिक(Septicemic Plague)

2.न्यूमोनिक(Pneumonic Plague)

3.बुबोनिक प्लेग(Bubonic Plague) 

Table of Contents

Septicemic Plague

1.Septicemic Plague: सेप्टिसेमिक प्लेगचा उष्मायन कालावधी खराबपणे परिभाषित केलेला नाही परंतु संभाव्यत: एक्सपोजरच्या काही दिवसात उद्भवू शकतो. रुग्णांना ताप, थंडी वाजून येणे, अत्यंत अशक्तपणा, ओटीपोटात दुखणे, शॉक लागणे आणि त्वचा आणि इतर अवयवांमध्ये रक्तस्त्राव होण्याची शक्यता असते. त्वचा आणि इतर ऊती काळ्या होऊ शकतात आणि मरतात, विशेषत: बोटे, बोटे आणि नाक. सेप्टिसेमिक प्लेग प्लेगचे पहिले लक्षण म्हणून उद्भवू शकते किंवा उपचार न केलेल्या बुबोनिक प्लेगपासून विकसित होऊ शकते. हा फॉर्म संक्रमित पिसांच्या चाव्याव्दारे किंवा संक्रमित प्राण्याला हाताळल्यामुळे होतो.

Pneumonic Plague

2.Pneumonic Plague: न्यूमोनिक प्लेगचा incubation  कालावधी साधारणतः 1 ते 3 दिवसांचा असतो. रूग्णांना ताप, डोकेदुखी, अशक्तपणा आणि श्वासोच्छवासाचा त्रास, छातीत दुखणे, खोकला आणि कधीकधी रक्तरंजित किंवा पाणचट श्लेष्मासह वेगाने विकसित होणारा न्यूमोनिया विकसित होतो. न्यूमोनिक प्लेग संसर्गजन्य थेंब श्वास घेतल्याने विकसित होऊ शकतो किंवा बॅक्टेरिया फुफ्फुसात पसरल्यानंतर उपचार न केलेल्या बुबोनिक किंवा सेप्टिसेमिक प्लेगमुळे होऊ शकतो. न्यूमोनियामुळे श्वसनक्रिया बंद पडू शकते आणि धक्का बसू शकतो. न्यूमोनिक प्लेग हा रोगाचा सर्वात गंभीर प्रकार आहे आणि प्लेगचा हा एकमेव प्रकार आहे जो एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये (संसर्गजन्य थेंबांद्वारे) पसरू शकतो.

Bubonic Plague

3.Bubonic Plague: बुबोनिक प्लेगचा उष्मायन कालावधी साधारणतः 2 ते 8 दिवसांचा असतो. रुग्णांना ताप, डोकेदुखी, थंडी वाजून येणे आणि अशक्तपणा आणि एक किंवा अधिक सुजलेल्या, वेदनादायक लिम्फ नोड्स (ज्याला बुबोज म्हणतात) विकसित होतात. हा प्रकार सहसा संक्रमित पिसाच्या चाव्याव्दारे होतो. जिवाणू मानवी शरीरात जिथे जिवाणू प्रवेश करतात त्या जवळील लिम्फ नोडमध्ये गुणाकार करतात. रुग्णाला योग्य प्रतिजैविकांनी उपचार न केल्यास, जीवाणू शरीराच्या इतर भागांमध्ये पसरू शकतात.

Bubonic plague

Bubonic plague सर्रासपणे पसरत आहे. आठवड्याच्या सुरुवातीला, Oregon, यूएस मधील आरोग्य अधिकाऱ्यांनी 2005 नंतर राज्यात बुबोनिक प्लेगच्या पहिल्या प्रकरणाची पुष्टी केली. विविध अहवालांनुसार, त्या व्यक्तीला आजारी पाळीव मांजरीपासून हा आजार झाला.

हा रोग त्वरीत ओळखला गेला आणि त्या व्यक्तीला उपचारासाठी प्रतिजैविक मिळाले. व्यक्ती आणि मांजर यांच्या संपर्काचा शोध घेण्यात आला आणि उपचार देखील देण्यात आले. मांजरीवरही उपचार करण्यात आले पण ती वाचली नाही.

1346 आणि 1353 दरम्यान, Bubonic plague ने युरोपमध्ये 50 दशलक्ष लोकांचा बळी घेतला ज्याला ब्लॅक डेथ (Black Death)म्हणून ओळखले जाते.

बुबोनिक प्लेग काय आहे?

प्लेग Yersinia pestis, झुनोटिक बॅक्टेरियामुळे होतो, म्हणजे. जीवाणू जे प्राणी आणि लोकांमध्ये पसरू शकतात. Y पेस्टिस सामान्यतः लहान प्राणी आणि त्यांच्या पिसांमध्ये आढळतात.

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, मानवांना तीनपैकी एका मार्गाने संसर्ग होऊ शकतो – “संक्रमित वेक्टर पिसांचा चाव”, “संसर्गजन्य शारीरिक द्रव किंवा दूषित पदार्थांशी असुरक्षित संपर्क” (जसे संक्रमित उंदीर चावला), आणि “न्यूमोनिक प्लेग असलेल्या रुग्णाकडून श्वसनाच्या थेंब/लहान कणांचे इनहेलेशन”.

रोगाची लक्षणे काय आहेत?

प्लेगची लक्षणे अनेक प्रकारे प्रकट होऊ शकतात. Bubonic plague विशेषत: अशा प्रकरणांचा संदर्भ देते जेथे बॅक्टेरिया लिम्फ नोड्समध्ये प्रवेश करतात. युनायटेड स्टेट्स सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशन (CDC) नुसार, यामुळे ताप, डोकेदुखी, अशक्तपणा आणि वेदनादायक, सुजलेल्या लिम्फ नोड्स होऊ शकतात आणि सामान्यतः संक्रमित पिसाच्या चाव्याव्दारे होतात.

जर जीवाणू रक्तप्रवाहात शिरले तर सेप्टिसेमिक प्लेग होतो. हे सहसा उपचार न केलेल्या बुबोनिक प्लेगचे अनुसरण करते आणि अतिरिक्त, अधिक गंभीर लक्षणे कारणीभूत ठरते. यामध्ये ओटीपोटात दुखणे, शॉक, त्वचेतून रक्तस्त्राव आणि उपांग काळे होणे, बहुतेकदा बोटे, बोटे किंवा नाक यांचा समावेश होतो. सीडीसीच्या म्हणण्यानुसार, हा फॉर्म पिसू चावल्यामुळे किंवा संक्रमित प्राण्याला हाताळल्यामुळे येतो.
image
न्यूमोनिक प्लेग सर्वात धोकादायक आहे आणि डब्ल्यूएचओच्या मते, उपचार न केल्यास “जवळजवळ नेहमीच प्राणघातक”. नावाप्रमाणेच, हे घडते जेव्हा बॅक्टेरिया फुफ्फुसात प्रवेश करतात आणि लक्षणांच्या यादीमध्ये वेगाने विकसित होणारा न्यूमोनिया जोडतो. सीडीसीच्या म्हणण्यानुसार, प्लेगचा हा एकमेव प्रकार आहे जो संसर्गजन्य थेंब श्वासाद्वारे एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरू शकतो – तसेच तो सर्वात संसर्गजन्य बनतो.

Black Death काय परिणाम झाला?

1918-20 च्या ग्रेट इन्फ्लूएंझा साथीच्या रोगापर्यंत इतिहासात ब्लॅक डेथ हा सर्वात प्राणघातक रोगाचा उद्रेक होता. 14व्या शतकातील लोकसंख्येची लक्षणीय पातळी लक्षात घेता, ब्लॅक डेथ हा अजूनही आतापर्यंतचा सर्वात प्राणघातक उद्रेक आहे, काही अंदाजानुसार, युरोपमधील निम्म्या लोकसंख्येचा नाश झाला आहे.
कोणत्याही गोष्टीपेक्षा, जे वाचले त्यांच्यावर त्याचा कायमचा प्रभाव पडला. नेचर जर्नलमध्ये 2022 मध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासात असे आढळून आले की काही अनुवांशिक उत्परिवर्तनांमुळे जगण्याची शक्यता सुमारे 40 टक्क्यांनी वाढली. शिकागो विद्यापीठाचे प्रोफेसर लुईस बॅरेरो यांनी बीबीसीला सांगितले की, हा 40 टक्के “मानवांमध्ये आतापर्यंतचा सर्वात मजबूत निवडक फिटनेस प्रभाव होता.”
black death
दुर्दैवाने, हे उत्परिवर्तन, जे उत्तीर्ण झाले आहे, ते विशिष्ट स्वयंप्रतिकार रोगांच्या घटनांशी थेट जोडलेले आहे – म्हणजे 700 वर्षांपूर्वी जे घडले होते त्याचा आज तुमच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो. ब्लॅक डेथने युरोप आणि त्यापलीकडेही चिरस्थायी सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक प्रभाव टाकले. इतिहासकार जेम्स बेलीच यांनी त्यांच्या 2022 मधील द वर्ल्ड द प्लेग मेड: द ब्लॅक डेथ अँड द राइज ऑफ युरोप या पुस्तकात असा युक्तिवाद केला आहे की युरोपीय जागतिक वर्चस्व थेट मध्ययुगीन साथीच्या रोगाशी संबंधित आहे. जरी हे एक अतिसरलीकरण असू शकते, तरीही ते “ग्रेट डायव्हर्जन्स” च्या कथेबद्दल एक मनोरंजक अंतर्दृष्टी प्रदान करते जे आजही जगाला आकार देत आहे.

1930 च्या दशकात Bubonic Plague महामारी भूतकाळातील गोष्ट बनली. आज, CDC नुसार, दरवर्षी जगभरात प्लेगची दोन हजार प्रकरणे नोंदवली जातात, बहुतेक मादागास्कर, डेमोक्रॅटिक रिपब्लिक ऑफ काँगो आणि पेरूमध्ये. मृत्यूचे प्रमाण अंदाजे 11 टक्के आहे.

yer

याचे कारण आधुनिक अँटिबायोटिक्स, जे Y पेस्टिसमुळे उद्भवणाऱ्या धोक्याला तोंड देण्यास सक्षम आहेत, तसेच अधिक चांगली स्वच्छता आणि रोग समजून घेण्यास सक्षम आहेत. सीडीसीच्या मते, प्लेगचे सर्व प्रकार सामान्य प्रतिजैविकांनी उपचार करण्यायोग्य आहेत, लवकर उपचाराने जगण्याची शक्यता लक्षणीयरीत्या सुधारते.

जरी Y पेस्टिस अजूनही जवळजवळ कोठेही उद्भवू शकतात आणि व्यक्तींसाठी घातक ठरू शकतात, तरीही ब्लॅक डेथचा प्रतिध्वनी करणारा एक मोठा साथीचा रोग अशा प्रकारे खूपच अशक्य आहे.

 

प्रतिबंध (Prevention)

prevention
  • तुमचे घर, कामाचे ठिकाण आणि मनोरंजन क्षेत्राभोवती उंदीरांचा अधिवास कमी करा. ब्रश, खडकाचे ढिगारे, जंक, गोंधळलेले सरपण आणि संभाव्य उंदीर अन्न पुरवठा, जसे की पाळीव प्राणी आणि वन्य प्राण्यांचे अन्न काढून टाका. तुमचे घर आणि इमारतींना उंदीर-प्रूफ बनवा.
  • तुमची त्वचा आणि प्लेग बॅक्टेरिया यांच्यातील संपर्क टाळण्यासाठी तुम्ही संभाव्य संक्रमित प्राण्यांना हाताळत असाल किंवा त्यांची त्वचा काढत असाल तर हातमोजे घाला.
  • मृत जनावरांची विल्हेवाट लावण्याबाबत काही प्रश्न असल्यास आपल्या स्थानिक आरोग्य विभागाशी संपर्क साधा.
  • कॅम्पिंग, हायकिंग किंवा घराबाहेर काम करताना तुम्हाला उंदीर पिसूच्या संपर्कात येऊ शकते असे वाटत असल्यास repellent वापरा.
  • डीईईटी असलेली उत्पादने त्वचेवर तसेच कपड्यांवर लागू केली जाऊ शकतात आणि परमेथ्रीन असलेली उत्पादने कपड्यांवर लागू केली जाऊ शकतात (लेबलवरील सूचनांचे नेहमी पालन करा).
  • पिसू नियंत्रण उत्पादने लागू करून आपल्या पाळीव प्राण्यांपासून पिसू दूर ठेवा.
  • मुक्तपणे फिरणारे प्राणी प्लेग संक्रमित प्राणी किंवा पिसू यांच्या संपर्कात येण्याची शक्यता असते आणि ते त्यांना घरात आणू शकतात. तुमचे पाळीव प्राणी आजारी पडल्यास, शक्य तितक्या लवकर पशुवैद्यकाकडून काळजी घ्या.
  • स्थानिक भागात मोकळे फिरणाऱ्या कुत्र्यांना किंवा मांजरींना तुमच्या पलंगावर झोपू देऊ नका.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top